Hapert de rem op de opwarming van de aarde? Bossen en bodems worden extra hard geraakt door klimaatverandering én door menselijk handelen. Terwijl we in het klimaatbeleid sterk leunen op de functie van bossen en bodems in het opnemen van koolstof. Beter beschermen van bossen en bodems is nodig om hun bijdrage aan de klimaatdoelen veilig te stellen. De WKR zet in de signalering Bossen en bodems in zwaar weer op een rij wat er aan de hand is, welke gevolgen dit heeft voor klimaatbeleid en wat we kunnen doen om bossen en bodems te beschermen.
Beeld: © Renée Swart-van Herwaarden
De functie van bossen en bodems
Bossen en bodems vormen een belangrijke pijler in ons klimaatbeleid: ze halen 30% van de koolstofuitstoot die door menselijk handelen vrijkomt uit de lucht. In nationale plannen leunen we daarom sterk op de positieve rol die ze hebben om klimaatverandering tegen te gaan. Bossen en bodems zijn onmisbaar voor verdamping en verkoeling en om om te gaan met droogte en hittegolven: ze houden regen- en rivierwater vast, beperken uitspoeling van (vruchtbare) grond en verkleinen risico's op verdroging en overstromingen. Tenslotte leveren belangrijke grondstoffen die nodig zijn voor een klimaatneutrale economie.
Wat is er aan de hand?
Bossen en bodems lijken gevoeliger voor de stapeling van weersextremen dan gedacht. Door extreme hitte, droogte en bosbranden zijn bossen en bodems minder goed in staat om koolstof uit de lucht op te slaan en vast te houden. Dat komt boven op de druk door intensief landgebruik en ontbossing. Hierdoor neemt de weerbaarheid van bossen en bodems af en verslechtert de biodiversiteit. Dit alles heeft gevolgen voor de klimaat- en natuurdoelen. Bossen en bodems beter beschermen is belangrijk om te voorkomen dat klimaatbeleid nog verder aangescherpt moet worden.
Koester bossen en bodems
Wouter Peters, voorzitter van de commissie die de signalering heeft voorbereid, benadrukt het belang van de bescherming van bossen en bodems:
"Onze bossen en bodems zijn niet alleen cruciaal in de strijd tegen de opwarming van de aarde, maar zijn ook heel belangrijk voor onze mentale en fysieke gezondheid. Redenen te over om ze te koesteren en te beschermen."
Wat betekent dit voor klimaatbeleid?
Als we deze wetenschappelijke inzichten niet meenemen in klimaat- en natuurbeleid, zullen we voor onaangename verrassingen komen te staan. Het klimaatdoel voor CO2-opname door Europese bossen en bodems raakt uit zicht. De beschikbaarheid van duurzame biomassa wordt onzekerder, terwijl de vraag toeneemt. Bovendien vraagt het herstellen van de natuur meer inzet in een veranderend klimaat, terwijl juist gezonde natuur beter bestand is tegen klimaatverandering.
Wat kunnen we doen?
Keuzes in klimaat- en landbouwbeleid, ruimtelijke ordening en biomassagebruik bepalen de toekomst van bossen en bodems. Juist het inzetten op natuurherstel kan als vliegwiel dienen: volwassen ecosystemen die intact zijn, slaan meer koolstof op en zijn rijk aan biodiversiteit.